Διαταραχή Δυσφορίας  φύλου

​

​

Τι είναι η δυσφορία φύλου (gender dysphoria);

​

Είναι γνωστή και ως διαταραχή ταυτότητας φύλου. Πρόκειται για το φαινόμενο εκείνο κατά το οποίο παρατηρείται ασυμφωνία ανάμεσα στο σωματικό και το ψυχικό φύλο ενός ατόμου. Η διαταραχή είναι κατά βάση βιολογική και φαίνεται να οφείλεται σε άγνωστης αιτιολογίας δυσλειτουργία της ωρίμανσης του νευρικού συστήματος κατά την ενδομήτριο ζωή. Φυσιολογικά οι περιοχές του εγκεφάλου που προσδιορίζουν την ανάπτυξη των γεννητικών οργάνων και τον ψυχικό εαυτό “συντονίζονται” κατά την εμβρυογένεση, με τέτοιο τρόπο, ώστε τελικά το σωματικό και το ψυχικό φύλο να ταυτίζονται. Σε σπάνιες ωστόσο περιπτώσεις η σωματική και ψυχική φυλετική διαφοροποίηση “διαχωρίζονται”, με αποτέλεσμα να προκύπτει ένας εγκέφαλος “αρρενοποιημένος” όσον αφορά τον σωματικό φύλο και “θηλυκοποιημένος” όσον αφορά το ψυχικό φύλο ή το αντίστροφο (έτσι προκύπτουν άτομα που σωματικά είναι άνδρες αλλά ψυχικά αισθάνονται γυναίκες ή άτομα που σωματικά είναι γυναίκες αλλά ψυχικά αισθάνονται άνδρες). Η κατάσταση αυτή δεν πρέπει να συγχέεται με την ομοφυλοφυλία, η οποία δεν αφορά την ταυτότητα του φύλου (το αν δηλαδή αισθάνεται κάποιος ότι είναι άνδρας ή γυναίκα) αλλά το σεξουαλικό προσανατολισμό (το αν δηλαδή αισθάνεται κάποιος ερωτική έλξη για άτομα του ίδιου φύλου ή του αντίθετου).

​

Πότε εκδηλώνεται η δυσφορία φύλου και ποιες είναι οι κλινικές εκδηλώσεις;

Η δυσφορία φύλου εκδηλώνεται συνήθως από την παιδική ηλικία, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις αναφέρεται έναρξη της συμπτωματολογίας κατά την εφηβεία ή τη νεαρή ενήλικη ζωή. Τα άτομα που πάσχουν από δυσφορία φύλου παρουσιάζουν επίμονη και σημαντική ασυμφωνία μεταξύ του σωματικά προσδιορισμένου φύλου και του φύλου στο οποίο βιώνουν ψυχικά ότι ανήκουν και εκδηλώνουν έντονη επιθυμία να ανήκουν στο αντίθετο από το σωματικά προσδιορισμένο φύλο τους. Χαρακτηριστικά συμπτώματα της διαταραχής είναι τα εξής:

• Έντονη επιθυμία απαλλαγής από τα πρωτεύοντα ή/και τα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά του φύλου (πχ. τα άτομα που σωματικά είναι αγόρια/άνδρες δεν επιθυμούν να έχουν πέος ή γένια, ενώ τα άτομα που σωματικά είναι κορίτσια/γυναίκες δεν επιθυμούν να έχουν αιδοίο ή στήθος).

• Έντονη επιθυμία για τα πρωτεύοντα ή/και τα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά του αντίθετου φύλου (πχ. τα άτομα που σωματικά είναι αγόρια/άνδρες επιθυμούν να έχουν αιδοίο ή στήθος, ενώ τα άτομα που σωματικά είναι κορίτσια/γυναίκες επιθυμούν να έχουν πέος ή γένια).

• Έντονη επιθυμία να συμπεριφέρονται και να τους συμπεριφέρονται σαν να ανήκουν στο αντίθετο από το σωματικό τους φύλο (πχ. τα άτομα που σωματικά είναι αγόρια/άνδρες επιθυμούν να έχουν κοριτσίστικο/γυναικείο όνομα, να παίζουν με κοριτσίστικα παιχνίδια, να κάνουν σαν παιδιά παρέα με κορίτσια, να ντύνονται με κοριτσίστικα/γυναικεία ρούχα, να επιτελούν κοριτσίστικες/γυναικείες δραστηριότητες, ενώ τα άτομα που σωματικά είναι κορίτσια/γυναίκες επιθυμούν να έχουν αγορίστικο/ανδρικό όνομα, να παίζουν με αγορίστικα παιχνίδια, να κάνουν σαν παιδιά παρέα με αγόρια, να ντύνονται με αγορίστικα/ανδρικά ρούχα, να επιτελούν αγορίστικες/ανδρικές δραστηριότητες).

• Πεποιθήσεις, τυπικά αισθήματα και αντιδράσεις του αντίθετου από το σωματικά προσδιορισμένο φύλο.

 

Η ασυμφωνία μεταξύ του σωματικού και του ψυχικού εαυτού προκαλεί σημαντικού βαθμού δυσφορία ή/και δυσλειτουργικότητα. Αυτονόητο είναι ότι για να τεθεί η διάγνωση θα πρέπει να αποκλειστεί η πιθανότητα να οφείλονται τα συμπτώματα σε ψυχιατρική διαταραχή ή σε χρήση ουσιών.

​

Πως αντιμετωπίζεται η δυσφορία φύλου;

Η αντιμετώπιση της δυσφορίας φύλου εξατομικεύεται ανάλογα με το βαθμό δυσφορίας ή/και δυσλειτουργικότητας που προκαλεί και τις επιθυμίες του κάθε ατόμου.

Η θεραπεία είναι κοινωνική για την ανάληψη του κοινωνικού ρόλου του ψυχικού φύλου (πχ. ένδυση, συμπεριφορές, δραστηριότητες, διαπροσωπικές σχέσεις), ορμονική για την τροποποίηση των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου (πχ. τριχοφυΐα, μυϊκό σύστημα, στήθος, χροιά φωνής) και χειρουργική για την τροποποίηση των πρωτογενών χαρακτηριστικών του φύλου (γεννητικά όργανα). Παράλληλα πραγματοποιούνται ψυχοεκπαίδευση, ψυχολογική υποστήριξη και συμβουλευτική, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ατόμου (ή και συγγενικών ή άλλων κοντινών προσώπων, εφόσον ζητηθεί και με την προϋπόθεση ότι συμφωνεί το πάσχον άτομο).

Τα θεραπευτικά βήματα πραγματοποιούνται σταδιακά, υπό την παρακολούθηση και τη συνεργασία των επαγγελματιών υγείας που συμμετέχουν στην αντιμετώπιση της διαταραχής (ψυχίατροι, ψυχολόγοι, ενδοκρινολόγοι, χειρουργοί). Σημειώνεται ότι δεν χρειάζεται να πραγματοποιηθούν όλα τα θεραπευτικά βήματα, παρά μόνο εκείνα τα οποία το κάθε πάσχον άτομο επιθυμεί (πχ. κάποια άτομα επιθυμούν μόνο να αναλάβουν τον κοινωνικό ρόλο του ψυχικού φύλου ή αρκούνται στην ορμονοθεραπεία). Σημαντική είναι η διαρκής πιστοποίηση της πλήρους κατανόησης και αποδοχής των θεραπευτικών παρεμβάσεων από το υπό θεραπεία άτομο, καθώς αρκετές από αυτές είναι μη αναστρέψιμες.

Τέλος ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται όσον αφορά την ανίχνευση και αντιμετώπιση μείζονος ψυχοπαθολογίας που δύναται να αναπτυχθεί, ως αποτέλεσμα των επιπτώσεων της διαταραχής ή των παρεμβάσεων (πχ. κατάθλιψη, άγχος, αυτοκτονικότητα).

​

​

​Επικοινωνήστε μαζί μας για περισσότερες πληροφορίες.

​